زانوی ضربدری

genu valgum

تعریف زانوی ضربدری :

یکی ازانواع تغییر شکل های زاویه دار زانو می باشد که در آن کندیل های داخلی ران به هم نزدکتر شده، قوزک های داخلی از هم فاصله می گیرند و نمایی شبیه ضربدر در پاها ایجاد می کنند.

علل:

1- چاق بودن و زود راه افتادن بچه

2-صافی کف پا

3- کوتاهی نوار خاصره ای درشت نی

4-کوتاهی عضله دو سر رانی

5- ضعف عضلات همسترینگ داخلی(نیمه غشایی و نیمه تاندونی)

علائم و عوارض:

1- درد در قسمت داخلی زانو به علت کشش بافت های نرم

2- درد در قسمت خارجی زانو به علت وارد آمدن فشار روی سطوح مفصلی

3- ایجاد آرتروز زودرس در زانو

4- ایجاد تغییر شکل در پنجه پاها 6- ناتوانی در راه رفتن در مراحل پیشرفته

5- ایجاد ظاهر ناخوشایند در پاها تشخیص: فرد طاقباز می خوابد. دو پایش را کنار هم قرار می دهیم. در این تغییر شکل زانوها به هم چسبیده و قوزک های داخلی از هم دور شده اند. فاصله دو قوزک داخلی را اندازه می گیریم و با توجه به میزان این فاصله درجه تغییر شکل را تشخیص می نماییم.

درجه 1: فاصله دو قوزک داخلی تا 5/2 سانتی متر می باشد.

درجه 2 : فاصله دو قوزک داخلی 5-5/2 سانتی متر می باشد.

درجه 3 : فاصله دو قوزک داخلی 5/7-5 سانتی متر می باشد.

درجه 4 : فاصله دو قوزک داخلی بیشتر از 5/7 سانتی متر می باشد.

لازم به ذکر است اگر میزان فاصله خیلی کم باشد ،قابل اغماض خواهد بود.

1- در صورتی که فرد صافی کف پا داشته باشد، باید از کفی های طبی استفاده نماید و ورزش های مربوطه به صافی کف پا را انجام دهد.

در صورتی که لیگمان جانبی داخلی زانو پاره شده باشد، نقویت عضله چهار سر می تواند در جلوگیری از تغییر شکل موثر باشد:

2- فرد روی صندلی می نشیند و با توجه به قدرت عضله چهار سر او زونه ای را به مچ پایش می بندیم. فرد بر خلاف این مقاومت زانو را صاف می کند. به مرور زمان با افزایش قدرت عضله چهار سر میزان مقاومت اعمالی افزایش پیدا می کند. این عمل با هر دو پا انجام می شود.

در صورتی که عضلات همسترینگ خارجی کوتاه باشد، به شرح زیر عمل می شود:

3- فرد طاقباز می خوابد. مچ پای او را می گیریم و ساق را به داخل می چرخانیم. سپس زانوی او را صاف کرده و پایش را بالا می آوریم. در این حرکت عضلات همسترینگ خارجی بیشتر کشیده می شوند. این عمل با هر دوپا انجام می شود.

در صورتی که ضعف عضلات همسترینگ داخلی عامل این تغییر شکل باشد. برای تقویت آن به شرح زیر عمل می شود:

4- فرد رو به شکم می خوابد. مچ پای او را می گیریم و ساق را به داخل می چرخانیم. سپس از فرد می خواهیم زانو را خم نماید. در مقابل این عمل او مقاومت اعمال می کنیم. در این حرکت عضلات همسترینگ داخلی فعالیت بیشتری دارند.

در صورتی که کوتاهی نوار خاصره ای درشت نئی وجود داشته باشد، به شرح زیر عمل می کنیم:

5- فرد به پهلو می خوابد. از او می خواهیم پای زیری را از زانو و ران اندکی خم کند. پای بالایی را در حالی که صاف می باشد به سمت عقب می بریم و سپس به سمت پایین فشار می دهیم. در این حالت نوار خاصره ای درشت نئی کشیده می شود. این حرکت با هر دو پا انجام می شود.

6- در موارد پیشرفته برای اصلاح تغییر شکل های قابل اصلاح از وسیله کمکی استفاده می شود.

نکته مهم:

در صورتی که تغییر شکل از نوع ساختاری و ثابت و یا شدت تغییر شکل زیرا باشد، اصلاح آن توسط جراح ارتوپد صورت می گیرد.